ဤကမၻာကို တ႐ုတ္တို႔ ႀကီးစိုးသည့္အခါဝယ္ (၉)

၁၈၆၉ ခုႏွစ္ အေရာက္တြင္ ႏိုင္ငံသားအခ်င္းခ်င္း မည္သည့္ မ်ဳိးႏြယ္မဆို လက္ထပ္ ထိမ္းျမားႏိုင္ေသာ ဥပေဒႏွင့္ မည္သည့္ အလုပ္အကိုင္ကိုမဆို ေရြးခ်ယ္ႏိုင္သည့္ ဥပေဒကို ျပ႒ာန္းႏိုင္ခဲ့သည္။ ၁၈၇၁ ခုႏွစ္တြင္ ပေဒသရာဇ္ အဆင့္ဆင့္၏ ေျမပိုင္ဆိုင္မႈ စနစ္ကို ပယ္ဖ်က္ႏိုင္ခဲ့သည္။ ခ်က္ခ်င္းလိုလိုပင္ အစိုးရအေနႏွင့္ စက္႐ံု အလုပ္႐ံု မ်ားကို ဆာမူ႐ိုင္း လက္ေဟာင္းမ်ားအား ထူေထာင္ေစခဲ့ၿပီး တစ္မူ ျခားနားသည့္ စီးပြားေရး ေခတ္သစ္ကို လမ္းျပ ႀကိဳဆိုႏိုင္ခဲ့သည္။ တ႐ုတ္ ယဥ္ေက်းမႈက ဂ်ပန္၏ အေစာပိုင္း သမိုင္းေၾကာင္းကို ၾသဇာ လႊမ္းခဲ့သည္ဟုဆိုလွ်င္ အေနာက္တိုင္း၏ ၿခိမ္းေျခာက္မႈက ေခတ္သစ္ အုပ္ခ်ဳပ္သူမ်ားကို အေနာက္တိုင္းမွ ေလ့လာ သင္ယူရန္ ျဖစ္ႏိုင္ သမွ် ျမန္ျမန္လႊမ္းမိုးခဲ့သည္ ဟု ဆိုႏိုင္ေလသည္။ ထိုအခ်ိန္၌ တ႐ုတ္ျပည္ႀကီးမွာ ဘိန္းစစ္ပြဲ အဆင့္ဆင့္ျဖင့္ ဝါးမ်ဳိ ခံေနရၿပီျဖစ္ရာ ဂ်ပန္၏ လြတ္လပ္မႈကို ထိန္းသိမ္းရန္အတြက္ အေျပာင္းအလဲလုပ္ရန္ အေရးတႀကီး လိုအပ္ လာၿပီဟု အုပ္ခ်ဳပ္သူမ်ားက မွတ္ယူၾကသည္။ ဂ်ပန္တို႔၏ အျမန္ႏႈန္း၊ တစ္သမတ္တည္းေသာစိတ္၊ အစိုးရသစ္၏ လူတန္းစား စံုစံုလင္လင္ ပါဝင္လာေစရန္ အားထုတ္မႈမ်ားေၾကာင့္ ထိုႏွစ္မ်ားအတြင္း ေျပာင္းလဲလာမႈ မ်ားမွာ ေအာခ်ရေလာက္သည့္ ထူးဆန္း အံ့ဖြယ္ သမိုင္းေၾကာင္း ျဖစ္ရပ္မ်ားအျဖစ္ က်န္ရစ္ခဲ့ေတာ့ သည္။


အသက္႐ွဴမွားဖြယ္ရာ အႏွစ္ ၂၀ ကာလအတြင္း ပံုစံသစ္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး အဖြဲ႕အစည္းမ်ား တည္ေထာင္ ရာတြင္ အေနာက္တိုင္း၏ အေတြ႕အႀကံဳကို အဓိကထား ေလ့လာခဲ့သည္။ ဥေရာပႏွင့္ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုသို႔ သံတမန္မ်ား၊ မစ္ရွင္မ်ား ေစလႊတ္ကာ ေကာင္းႏိုးရာရာကို ေလ့လာသင္ယူ၊ ငွားရမ္း သံုးစြဲၿပီး မိမိတို႔ႏွင့္ ေပါင္း စပ္ရန္ ႀကိဳးစားေစခဲ့သည္။ ထိုသို႔ ေစလႊတ္ရာတြင္ မည္သည့္ တိုင္းျပည္က မည္သည့္ ပညာရပ္ျဖင့္ ထင္ရွား သည္ စသည္တို႔ကို စနစ္တက် ျပဳစုကာ လိုအပ္သလို ပို႔လႊတ္ျခင္း ျဖစ္သည္။ ရလဒ္မ်ားကား ခ်က္ခ်င္း လက္ငင္းလိုလို အက်ဳိးေပးခဲ့သည္။

၁၈၇၃ ခုႏွစ္ ဂ်ပန္တြင္ ျပ႒ာန္းခဲ့သည့္ ပညာေရးစနစ္မွာ ျပင္သစ္ရွိ ခ႐ိုင္ေက်ာင္းမ်ားပံုစံ ျဖစ္သည္။ ေရတပ္ တည္ေဆာက္ရာ၌ ၿဗိတိသွ်တို႔ကို အတုခိုးခဲ့ၿပီး ၾကည္းတပ္ကိုမူ ပထမ ျပင္သစ္တို႔ထံမွ၊ ေနာက္ပိုင္းတြင္ ဂ်ာမနီ ထံမွ နမူနာ ယူခဲ့သည္။ မီးရထားလမ္းမ်ားကို ၿဗိတိန္မွ အတုယူခဲ့ၿပီး တကၠသိုလ္ မ်ားကိုမူ အေမရိကပံုစံကို အတုခိုးခဲ့သည္။ ၁၈၇၁မွ ၁၉၇၆ ကာလအတြင္း ဥေရာပမွ ကြၽမ္းက်င္သူ အေယာက္ ၃၀၀ ထက္မနည္းကို သက္ဆိုင္ရာ အဖြဲ႕အစည္းမ်ား၊ အစိုးရ ဌာနမ်ားအတြက္ ေခၚယူခဲ့ၿပီး ပံုစံထုတ္ျခင္းႏွင့္ ေဆာက္လုပ္ေရး လုပ္ငန္းစဥ္မ်ား၌ ကူညီေစခဲ့သည္။

၁၈၇၀ ျပည့္ႏွစ္မ်ား ေနာက္ပိုင္းမွ စတင္၍ အစိုးရအေနႏွင့္ တည္ေဆာက္ၿပီးခဲ့သည့္ စက္႐ံုသစ္မ်ားကို စတင္   ေရာင္းခ်ေပးခဲ့သည္။ ယင္းလုပ္ေဆာင္ခ်က္က အရင္းရွင္ လူတန္းစားတစ္ရပ္ကို ေဖာ္ထုတ္ ေပးခဲ့ျပန္သည္။ အမ်ားစုမွာ ဆာမူ႐ိုင္း လက္ေဟာင္းမ်ား ျဖစ္ၾကၿပီး အစိုးရက ၎တို႔အား ေပးအပ္ ထားသည့္ ေငြတိုက္ စာခ်ဳပ္မ်ားကို အသံုးျပဳ ဝယ္ယူခဲ့ၾကျခင္းျဖစ္သည္။ ကနဦးအစမွာပင္ ထိုအရင္း ရွင္ အသစ္စက္စက္မ်ား၌ ေမဂ်ီ   ေခတ္လြန္ႏွင့္ ယေန႔ထိတိုင္ က်န္ရစ္ခဲ့သည့္ စ႐ိုက္လကၡဏာ ႏွစ္ခုကို ေတြ႕ျမင္လာရသည္။ ပထမ လကၡဏာ မွာ ၎တို႔၏ ရပ္တည္မႈႏွင့္ အဆင့္အတန္းသည္ အစိုးရ၏ ရက္ေရာမႈ၊ ေထာက္ပ့ံမႈေၾကာင့္ျဖစ္ရာ ေက်းဇူးခံ   ေက်းဇူးစား အေနအထား ေပၚေပါက္ လာျခင္း ျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ပင္ လုပ္ငန္းရွင္မ်ားႏွင့္ အစိုးရအၾကား နက္႐ိႈင္းေသာ ဆက္ဆံေရး ျဖစ္ထြန္းခဲ့ သည္။ ဒုတိယ လကၡဏာမွာ ထိုအရင္းရွင္ အသစ္စက္ စက္မ်ားသည္ စြန္႔ဦး လုပ္ငန္းရွင္မ်ား မဟုတ္ၾက ဘဲ အဆက္အသြယ္၊ ရာထူး၊ ေက်ာေထာက္ ေနာက္ခံေကာင္းသူမ်ားသာ   ျဖစ္ၾကျခင္းပင္။

ေမဂ်ီ ျပဳျပင္ေရးမ်ားတြင္ ေတာ္လွန္ေရးတစ္ရပ္ အသြင္ေဆာင္သည့္ လကၡဏာမ်ားကိုလည္း ေတြ႕ရ ၏။ ျပဳျပင္ေရး၏ ရည္ရြယ္ခ်က္မွာ ေခတ္ေဟာင္း ပေဒသရာဇ္ အေမြမ်ားကို ခဝါခ်ၿပီး ေခတ္မီ ႏိုင္ငံေတာ္ တည္ေဆာက္ေရးျဖစ္သည္။ အုပ္ခ်ဳပ္သူ လူတန္းစားသစ္၌ ဒိုင္ၿမိဳမ်ား ပါဝင္ေသာ္လည္း အဓိက အင္အားစုမွာ ဆာမူ႐ိုင္းမ်ား ျဖစ္သည္။ ယင္းတို႔အထဲတြင္ ဆာမူ႐ိုင္းမ်ားအျဖစ္ ေကာက္ယူ ျဖည့္တင္းထားခဲ့သည့္ လယ္သမား အစိတ္အပိုင္းမ်ားလည္း ပါဝင္သည္။ ကုန္သည္ပြဲစား အနည္းငယ္ လည္း ပါဝင္သည္။ ထိုျဖစ္စဥ္၌ အာဏာရ လူတန္းစား အေျပာင္းအလဲမ်ားကို ထင္ရွားစြာ ေတြ႕ႏိုင္ သည္။ သို႔ရာတြင္ ဥေရာပ၏ ဘူဇြာမ်ားႏွင့္ မတူသည့္ အခ်က္မွာ ထိုေခတ္ ဂ်ပန္၏ အရင္းရွင္အသစ္ မ်ားအေနျဖင့္ အေျပာင္းအလဲကို ဖန္တီး လံႈ႔ေဆာ္ခဲ့သူမ်ား မဟုတ္ၾကျခင္းပင္။ ၎တို႔အေနျဖင့္ အစိုးရႏွင့္ ပဋိပကၡ မျဖစ္ေရးကိုသာ အားထုတ္ခဲ့ၾကသည္။ ျပဳျပင္ေရးကို အဓိက ေမာင္းႏွင္သူမ်ားမွာ အုပ္ခ်ဳပ္သူမ်ား ကိုယ္တိုင္ျဖစ္သည္။ ၎တို႔၏ လက္ဝယ္ရွိ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး အာဏာကို တရားဝင္ စြဲကိုင္ ထားႏိုင္ေရး လုပ္ေဆာင္ခဲ့ျခင္းႏွင့္ တစ္ၿပိဳင္တည္းမွာပင္ လူႀကိဳက္မ်ား ေထာက္ခံမႈရေရးအတြက္ ဆာမူ႐ိုင္းမ်ားသည္ ဧကရာဇ္၏ အခန္းက႑ကို ဂ်ပန္ လူမႈဘဝ၏ ႏွလံုးသည္းပြတ္အျဖစ္ ျပန္လည္ တည္ေဆာက္ေပးခဲ့သည္။ နန္းေတာ္ကို က်ဳိတိုမွ အီဒို (ယေန႔ တိုက်ဳိ) သို႔ ေျပာင္းေရႊ႕ေပးခဲ့သည္။

ထိုျဖစ္စဥ္မွာ အုပ္ခ်ဳပ္သူ အထက္တန္းလႊာ အခ်င္းခ်င္း အာဏာသိမ္းမႈျဖစ္ၿပီး ေအာက္ေျခမွ အံုၾကြျခင္း မ်ဳိး မဟုတ္ေခ်။ ထို႔ေၾကာင့္ပင္ ေမဂ်ီေခတ္ အေျပာင္းအလဲမ်ား၌ ေတာ္လွန္ေရးအသြင္မ်ား ပါရွိေသာ္ လည္း အသင့္ေတာ္ဆံုး အမည္တပ္ရန္မွာ ျပဳျပင္ေရးဟူ၍သာ ျဖစ္ေတာ့သည္။ လူရမ္းကားမ်ားလက္မွ ဂ်ပန္ကို ကယ္တင္ေရးဟူသည့္ အကာအကြယ္ကိုယူၿပီး အုပ္ခ်ဳပ္သူ လူတန္းစား၏ အက်ဳိးစီးပြားကို ထိန္းသိမ္းရန္ အားထုတ္မႈ ျဖစ္သည္။ ထိုျဖစ္စဥ္ တစ္ခုလံုးတြင္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ား လုပ္ေဆာင္ သည္ႏွင့္အမွ် စနစ္ တစ္ခုလံုးကို ထိန္းသိမ္း ေစာင့္ေရွာက္ရန္လည္း ပံုစံ ခ်ထားခဲ့သည္။ ေရွး႐ိုးဝါဒီမ်ား အယူအဆ ျပင္းထန္သူမ်ား၏ ဗီဇကို ဆက္လက္ သယ္ေဆာင္ခဲ့ၾကသည္။ ဂ်ပန္ကား ေရွး႐ိုးစြဲဝါဒ ခိုင္မာသည့္ တိုင္းျပည္ တစ္ခုျဖစ္ၿပီး ဆက္ လက္ ျဖစ္တည္ေရး ေရစီးေၾကာင္းမ်ားက ရပ္တန္႔ ဖယ္ရွား ေရး ေရစီးေၾကာင္းမ်ားထက္ ပိုမို သန္စြမ္းသည့္ ႏိုင္ ငံျဖစ္၏။ မျဖစ္မေန ရပ္တန္႔ ဖယ္ရွားရမည့္ အေျခအေနႏွင့္ ရင္ဆိုင္လာရသည့္ ၁၈၆၈ ခုႏွစ္ကဲ့သို႔ေသာ အခ်ိန္၌ ပင္ တ႐ုတ္ႏွင့္ ျပင္သစ္တို႔မွာကဲ့သို႔ ေတာ္လွန္ေရးတစ္ရပ္ျဖင့္ ေဖာက္ခြဲ ေျပာင္းလဲရျခင္းမ်ဳိးကို ေရွာင္ရွားခဲ့သည္။

အေျပာင္းအလဲတစ္ခု သိသိသာသာ လိုအပ္လာသည့္ အေျခအေနတြင္ အျမင္ရွိသည့္ အုပ္ခ်ဳပ္သူ မ်ားက ဦးေဆာင္ကာ မည္သို႔ ျပဳျပင္ ဖြဲ႕စည္းမည္ကို ေရြးခ်ယ္ၿပီး ပံုစံေဟာင္းကို ျဖစ္ႏိုင္သမွ် ဆက္လက္ ထိန္းသိမ္းခဲ့ၾက သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ပင္ ျပဳျပင္ေရး ကာလတစ္ေလွ်ာက္ ေတာ္လွန္ေရးမ်ား ကဲ့သို႔ ေသြးထြက္သံယိုမႈမ်ား မႀကံဳ ရျခင္းျဖစ္သည္။ အုပ္ခ်ဳပ္သူ လူတန္းစားအေနႏွင့္ ဘဝေနထိုင္မႈ၊ ႐ိုးရာ အစဥ္အလာမ်ား၊ ဓေလ့ ထံုးတမ္းမ်ား၊ မိသားစု ပံုစံ၊ လူတန္းစားအခ်င္းခ်င္း ဆက္ဆံမႈႏွင့္ ဂ်ပန္၏ လူ႔အလႊာ အဆင့္ဆင့္ကို ေျပာစမွတ္တြင္စရာ အတိုင္းအတာ တစ္ခုအထိ ဆြဲဆန္႔ႏိုင္ခဲ့ၾက သည္။ ေမဂ်ီ ျပဳျပင္ေရးကား ဂ်ပန္ႏိုင္ငံကို အုပ္ခ်ဳပ္သူမ်ား၏ ႀကံ့ႀကံ့ခံႏိုင္မႈ၊ အဇၩတၱ စြမ္းအား၊ အေျခ အေနမွန္ကို လက္ခံႏိုင္ျခင္း၊ ထို႔ျပင္ အေျခအေနအရ လိုအပ္လွ်င္ ရပ္တည္ခ်က္ ေျပာင္းႏိုင္သည့္ အရည္အေသြးမ်ားအတြက္ ေအာင္လက္မွတ္ပင္ ျဖစ္ေတာ့သည္။

ေမဂ်ီျပဳျပင္ေရးႏွင့္ ဥေရာပ၏ ေတာ္လွန္ေရးမ်ားအၾကား အေျခခံက်က် ကြဲလြဲခ်က္ တစ္ရပ္လည္း ရွိေသး၏။ ဥပမာ- ျပင္သစ္ေတာ္လွန္ေရး၌ အေၾကာင္းရင္းမ်ားစြာ ရွိသည့္အနက္ “ဘူဇြာလူတန္းစား အေျချမင့္လာျခင္း ဟူသည့္” လူတန္းစား အလႊာမ်ားအတြင္း ေျပာင္းလဲ ျဖစ္ထြန္းလာမႈကို တံု႔ျပန္ျခင္း မွာ အေျခခံ အေၾကာင္းတစ္ ရပ္ျဖစ္သည္။ အျခား တစ္ဖက္တြင္မူ ေမဂ်ီ ျပဳျပင္ေရးမွာ က်ဴးေက်ာ္ နယ္ခ်ဲ႕လာသည့္ အေနာက္တိုင္းသားမ်ား သို႔မဟုတ္ ျပင္ပ ၿခိမ္းေျခာက္မႈကို တံု႔ျပန္ျခင္းသာျဖစ္သည္။ ယင္းအခ်က္ကား ဥေရာပႏွင့္ အျခား ကမၻာ့ေဒသမ်ား အၾကား အေျခခံက်သည့္ ပထဝီႏိုင္ငံေရး ျခားနား ခ်က္ပင္ ျဖစ္ေတာ့သည္။ ဥေရာပမွာ ေခါင္းေဆာင္ျဖစ္ခဲ့ၿပီး သားေကာင္ ရွာေဖြသူလည္း ျဖစ္သည္။ ကမၻာ့ အျခားေဒသမ်ားမွာမူ ဥေရာပ၏ စြမ္းပကားႏွင့္ နယ္ခ်ဲ႕လိုစိတ္ မ်ားကို ကိုင္တြယ္ ဆက္ဆံရန္ နည္းလမ္းမ်ား မျဖစ္မေန ရွာႀကံခဲ့ရသူမ်ား ျဖစ္ေလသည္။


အထက္ပါ ျခားနားခ်က္ကပင္ ေမဂ်ီျပဳျပင္ေရးကို ေအာက္ေျခ လူတန္းစားကမဟုတ္ဘဲ အုပ္ခ်ဳပ္သူမ်ား က အဘယ္ေၾကာင့္ အစျပဳ ေဖာ္ေဆာင္ခဲ့ရသည္ကို ရွင္းျပေန၏။ ဂ်ပန္၏ မျဖစ္မေန ေျပာင္းလဲရျခင္း ကား ကုန္သည္ လူတန္းစားေၾကာင့္မဟုတ္ဘဲ အေနာက္တိုင္း၏ ၿခိမ္းေျခာက္မႈေၾကာင့္ ျဖစ္ေလသည္။

ဂ်ပန္သည္ အေနာက္တိုင္း၏ ပါဝါႏွင့္ ၾသဇာေအာက္တြင္ ညႇိႏိႈင္း ရယူေသာနည္းျဖင့္ ေခတ္မီႏိုင္ငံ ျဖစ္လာသူ စံနမူနာျပဳစရာ ပထမဆံုးေသာ ႏိုင္ငံျဖစ္သည္။ ဂ်ပန္စတိုင္လ္ ေခတ္မီျခင္းကား အႏၲရာယ္ ကို သိေနလ်က္ကပင္ တမင္ စြန္႔စား၍ အေနာက္တိုင္းပံုစံျပဳေရးႏွင့္ ဂ်ပန္ပံုစံျပဳေရးတို႔အၾကား ႀကိဳးတန္း လမ္းေလွ်ာက္ျခင္းမ်ဳိးျဖစ္၏။ မည္သို႔ပင္ျဖစ္ပါေစ ေနာက္ပိုင္း ေပၚလာသည့္ အျခား အာရွ ႏိုင္ငံမ်ား၏ ေခတ္မီေရး လမ္းစဥ္ႏွင့္ ႏိႈင္းစာလွ်င္ ဂ်ပန္တို႔၏ လမ္းေၾကာင္းက အခြင့္အေရးအရ မ်ားစြာ သာလြန္သည္ဟု ဆိုႏိုင္သည္။ ဂ်ပန္တို႔ကား ေရြးခ်ယ္ခြင့္ ရခဲ့၏။ တိတိပပဆိုရလွ်င္ မည္သို႔ ေခတ္မီ ေအာင္ ျပဳမည္၊ မည္သည့္လမ္းကို ေရြးမည္ စသည့္ ေနာက္လူမ်ား မရသည့္ အခြင့္အေရးကို ဂ်ပန္ ရခဲ့သည္။ ထိုအျဖစ္အပ်က္ကပင္ စိတဝင္စားဖြယ္ရာ စာတမ္းတစ္ေစာင္ ျဖစ္ႏိုင္ ၏။ တိုင္းျပည္၏ အႏွစ္သာရကို ထိန္းသိမ္းေရးအတြက္ အုပ္ခ်ဳပ္သူ အထက္တန္းလႊာမ်ားမွ ေစတနာ့ ဝန္ထမ္း ကမကထျပဳကာ အေနာက္တိုင္းျပဳေရး ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည့္ ျဖစ္ရပ္ဟုပင္ ေခါင္းစဥ္တပ္ရန္ ေကာင္း ေတာ့သည္။ ဂ်ပန္အေနႏွင့္ တိုကူဂါဝါ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ေတာက္ေလွ်ာက္ ကာလၾကာရွည္စြာ တံခါးပိတ္ ေနထိုင္ခဲ့ေသာ္လည္း အေရးတႀကီး ဆံုးျဖတ္ရမည့္ အေျခအေန၌ ေရွးအထက္ေက်ာ္ကာရီ ၅ ရာစုႏွင့္ ၆ ရာစုကာလမ်ားက တ႐ုတ္ ၾသဇာလႊမ္းမႈကို လက္ခံခဲ့သည့္နည္းတူ အေနာက္တိုင္း ၾသဇာ သက္ေရာက္လာမႈကို တံခါး ဖြင့္လွစ္ေပးခဲ့သည္။ ယင္းသို႔ လိုအပ္သည့္ အေျခအေန၊ အခ်ိန္အခါ၌ ႏိုင္ငံရပ္ျခားမွ ခ်ဥ္းကပ္မႈမ်ားကို လက္ခံယူႏိုင္ျခင္းကပင္ ဂ်ပန္ လူ႔ေဘာင္၏ အင္အား တစ္ရပ္ ျဖစ္ေလ သည္။ ႏိုင္ငံရပ္ျခားမွ အိုင္ဒီယာ အယူအဆမ်ားကို ယတိျပတ္ ျငင္း ပယ္ျခင္းထက္ ဂ်ပန္၏ အႏွစ္သာရ မ်ား ေရရွည္ တည္တံ့ေရးကို ဦးစားေပးခဲ့သည္။ ဂ်ပန္စာေရးဆရာ ကိုဆာကူယုရွီႏို၏ အသံုးအႏႈန္း အရဆိုလွ်င္ ‘ဂ်ပန္မႈေရးရာမ်ား’ ဟု ဆိုရမည့္ ထံုးတမ္းမ်ား၊ လူ႔ေဘာင္ အဖြဲ႕အစည္းမ်ား၊ စံထားခ်က္ မ်ား စသည့္ ကိုယ္ပိုင္ ယဥ္ေက်းမႈဆိုင္ရာမ်ားကို ထိန္းသိမ္းထားရန္ အားထုတ္ခဲ့ၾကသည္။ ယူရွီႏိုက ဤသို႔ ျငင္းခ်က္ထုတ္ခဲ့၏။

“ကြၽႏ္ုပ္တို႔၏ အေရးအရာမ်ားကို အမွတ္ထင္ထင္ ရွိေစရန္အလို႔ငွာ ထူးျခားသည့္ ကြဲျပားခ်က္မ်ားကို ေရြးခ်ယ္ ရာတြင္ ကြၽႏ္ုပ္တို႔ႏွင့္ သူတို႔ (ၾသဇာ သက္ေရာက္ေနသည့္ ႏိုင္ငံျခား တိုင္းျပည္မ်ား) အၾကား ဆက္ဆံေရး သာမက ပိုမို အေရးပါလွသည့္ ကြၽႏ္ုပ္တုိ႔၏ ကိုယ္ပိုင္ အေရးအရာမ်ား တည္ၿမဲေရးကို လည္း အေလးအနက္ ထားခဲ့သည္။ ယင္းအခ်က္က ကြၽႏ္ုပ္တို႔ ႏိုင္ငံအေနျဖင့္ ယဥ္ေက်းမႈ တစ္ရပ္ ပိုင္ဆိုင္သည့္ တိုင္းျပည္အျဖစ္ မပ်က္မသုဥ္း ရပ္တည္ျခင္းကို သ႐ုပ္ေဖာ္ႏိုင္ခဲ့သည္။ သမိုင္းျဖစ္စဥ္အရ ဆက္လက္ ရပ္တည္လိုျခင္းကို ထိန္းသိမ္းႏိုင္ခဲ့သည္။ ယင္းကား ကြၽႏ္ုပ္တို႔ ယဥ္ေက်းမႈ၏ ကိုယ္ပိုင္ အေရးအရာမ်ားျဖစ္ၿပီး ကြၽႏ္ုပ္တို႔ တစ္ဦးတည္းပိုင္ သီးသန္႔ ျဖစ္္ေလသည္။”

ထို႔ေၾကာင့္ပင္ ဂ်ပန္၏ ထူးျခားမႈကို နည္းလမ္း ႏွစ္သြယ္ျဖင့္ အဓိပၸာယ္သတ္မွတ္ၿပီး ထိန္းသိမ္းထား ခဲ့သည္။ ပထမ နည္းလမ္းမွာ အထက္၌ ေဖာ္ျပခဲ့ၿပီးျဖစ္ေသာ ဂ်ပန္တို႔သာ ပိုင္ဆိုင္ က်င့္သံုးသည့္ ဂ်ပန္မႈ အေရးအရာ စစ္စစ္မ်ားျဖစ္ၿပီး ဒုတိယမွာ ယင္းဂ်ပန္မႈ အေရးအရာမ်ားႏွင့္ ေပါင္းစပ္ထားသည့္ ႏိုင္ငံရပ္ျခား ၾသဇာ သက္ေရာက္မႈမ်ားဟူ၍ ျဖစ္ေလသည္။ ကိုယ္ပိုင္ ဂ်ပန္မႈ ေရးရာမ်ားကို တစ္ပိုင္း ေမြးစားယူခဲ့သည့္ ကျပား ယဥ္ေက်းမႈ၏ အထက္မွာ ထား၍ ေနရာေပးခဲ့၏။ ႐ုပ္ဝတၳဳမ်ားျဖစ္သည့္ တာတမီ ျမက္ဖ်ာမ်ား၊ ဆာေက အရက္ႏွင့္ ဆူမို နပန္းကစားျခင္းအပါအဝင္ အမ်ဳိးေပါင္းမ်ားစြာ ကြဲျပား ေသာ္လည္း ဂ်ပန္စစ္စစ္ဟု ဆိုႏိုင္ရန္ အတြက္ ဂ်ပန္မဟုတ္သူမ်ားႏွင့္ မည္မွ် ျခားနားစြာ ျပဳမူေနထိုင္ ၾကမည္ဆိုသည့္ အခ်က္ကို အဓိကထား၍ သတ္မွတ္ခဲ့ေလသည္။

ယင္းသို႔ ယဥ္ေက်းမႈ ႏွစ္ခြ က်င့္သံုးျခင္းကို ဂ်ပန္တို႔၏ ေန႔စဥ္ ကိစၥမ်ားတြင္ အတူယွဥ္တြဲ၍ ေတြ႕ႏိုင္ ေလသည္။ အက်ဳိးဆက္မွာ လြန္စြာ ႐ႈပ္ေထြးလွၿပီး ပံုေသမွတ္ယူ၍ မရႏိုင္ေလာက္သည့္ ဂ်ပန္တို႔၏ ေမာ္ဒန္ဘဝပင္ျဖစ္ သည္။ ရံဖန္ရံခါတြင္ ေအာ္ဂလီဆန္စရာမ်ားပင္ ရွိတတ္ေသးသည္။ ထိုထူးဆန္း ေထြျပားလွသည့္ ေမာ္ဒန္ဘဝမွာ ခိုင္ၿမဲစြာ အျမစ္တြယ္ခဲ့ၿပီးျဖစ္ရာ ရံဖန္ရံခါ၌ အားလံုးကို ဂ်ပန္တို႔ ကိုယ္ပိုင္အျဖစ္ မွတ္ယူႏိုင္သည္အထိ ေခတ္စား လာခဲ့သည္။ အေနာက္တိုင္းဝတ္စံု ဝတ္ဆင္ျခင္းမွာ သာမန္ အျပဳအမူတစ္ရပ္သာ ျဖစ္သည္။ သို႔ရာတြင္ တနဂၤေႏြေန႔မ်ားတြင္ ကီမိုႏိုမ်ား အလုအယက္ ဝတ္ၾကျပန္သည္။ အိမ္ေနရင္းျဖင့္ ဂ်ပန္႐ိုးရာ အဝတ္အစားမ်ား လည္း ဝတ္ၾကသည္။ ဂ်ပန္အစားအစာ စားပြဲ၌ ဂ်ပန္၊ တ႐ုတ္ႏွင့္ အေနာက္တိုင္း ဟင္းပြဲမ်ား ပါေလ့ရွိသည္။ ဂ်ပန္၌ တူႏွင့္ ဇြန္းခက္ရင္းကို ယွဥ္တြဲ သံုးၾကသည္မွာ ထူးဆန္းသည့္ ျမင္ကြင္းမဟုတ္ေခ်။ ထို႔ျပင္ သမိုင္းကို ျပန္လည္ တူးဆြပါက ဂ်ပန္ဘာသာစကား၌ တ႐ုတ္မွ ဆင္းသက္လာသည့္ အကၡရာႏွင့္ ဂ်ပန္ ကိုယ္ပိုင္အကၡရာမ်ား ယွဥ္တြဲ ပါဝင္ေနသည္ကို ေတြ႕ရမည္ျဖစ္သည္။ အေနာက္တိုင္းျပဳမႈကို ျပင္းျပင္းထန္ထန္ အေကာင္အထည္ ေဖာ္ခဲ့ၾကၿပီးေနာက္ ဂ်ပန္ႏွင့္ အေနာက္တိုင္း ယွဥ္ေက်းမႈတို႔၏ ဆက္စပ္ ပတ္သက္မႈကိစၥမွာ အႀကီးအက်ယ္ ျငင္းခံုစရာျဖစ္ခဲ့၏။ ၁၈၆၈ ခုႏွစ္ေနာက္ပိုင္း ဂ်ပန္သမိုင္းကို ၾကည့္လွ်င္ အေနာက္တိုင္း ျပဳေရးႏွင့္ ဂ်ပန္မႈျပဳေရးတို႔ တစ္လွည့္စီ ေနရာယူထားသည္ကို ေတြ႕ႏိုင္ေလသည္။

ေမဂ်ီျပဳျပင္ေရး၏ ပထမအႏွစ္ ၂၀ အတြင္း က႑ အေတာ္မ်ားမ်ားတြင္ ေဒါမာန္ဟုန္ထေနသည့္ အေနာက္ တုိင္းျပဳေရး လုပ္ငန္းစဥ္ကို ေတြ႕ၾကရမည္ျဖစ္သည္။ ၁၉၀၀ ျပည့္ႏွစ္မ်ားတြင္မူကား အေနာက္တိုင္းျပဳေရး မွာ ျပန္လည္သံုးသပ္ခံေနရသည့္ အဆင့္သို႔ ေရာက္သြားခဲ့ၿပီး ဂ်ပန္၏ အႏွစ္သာရမ်ားကို သတ္မွတ္သည့္ ကာလသို႔ ေရာက္ရွိလာျပန္သည္။ ဤကာလတြင္ ဂ်ပန္ဟု ဆိုႏိုင္ သည့္ သြင္ျပင္ လကၡဏာ သံုးမ်ဳိးကို ေဆြးေႏြး ျငင္းခံုခဲ့ၾက၏။ (၁) ဧကရာဇ္ ဘုရင္စနစ္၊ (၂) ဆာမူ႐ိုင္း စိတ္ဝိညာဥ္ႏွင့္ (၃) ဧကရာဇ္ ဘုရင္မင္းျမတ္ကို ဖခင္အျဖစ္ မွတ္ယူထားသည့္ မိသားစုဆန္ေသာ လူ႔ အဖြဲ႕အစည္းဟူ၍ ျဖစ္သည္။

(ဆက္လက္ေဖာ္ျပပါမည္)
(Martin Jacques ေရးသား၍ ေဌးႏိုင္ဘာသာျပန္သည္။)

ဤကမၻာကို တ႐ုတ္တို႔ ႀကီးစိုးသည့္အခါဝယ္ (၈) ကို ဖတ္ရႈရန္

The Voice Weekly မွ ထပ္ဆင့္ျပန္လည္ေ၀မွ်ထား